تحلیل توسعه اقتصاد دانش ایران بر اساس سند چشم انداز ۱۴۰۴

ایران برای ساخت اقتصاد دانش بنیان و کاهش شکاف توسعه خود با کشورهای پیشرفته، راهی جز «توسعه دانش بنیان» ندارد. توسعه دانش بنیان، نیازمند «اقتصاد دانش» پویا و بالنده است. سیاست گذاری و برنامه ریزی اثربخش برای توسعه «اقتصاد دانش ایران»، نیازمند شناخت وضعیت موجود و تحولات آن در مقایسه با سایر کشورها است. بنابراین، در مقاله حاضر تحولات اقتصاد دانش ایران در 15 سال گذشته در مقایسه پویا با کشورهای منطقه تحلیل شده است. در این راستا، ضمن توسعه چارچوب مفهومی جدید برای اقتصاد دانش، شاخصی ترکیبی شامل مؤلفه های صنایع دانش، صنایع دانش بنیان، جامعه یادگیری، جامعه اطلاعاتی و دولت دانش برای این مفهوم ساخته شده است. محاسبه شاخص ترکیبی با استفاده از داده های بین المللی و نظر کارشناسان نشان می دهد که وضعیت اقتصاد دانش ایران در 15 سال گذشته بهبود قابل توجهی داشته است. به طوری که رتبه اش در میان کشورهای منطقه از 17 در سال1995 به 6 در سال 2010 ارتقاء یافته است. البته توسعه مؤلفه های اقتصاد دانش متوازن نبوده است. برای حفظ توازن و پایداری در توسعه اقتصاد دانش ایران، باید ضعف های زیرساختی در فناوری اطلاعات و دولت دانش از بین برود؛ تجاری سازی نتایج تحقیقات و اختراعات توسعه داده شود؛ و سرمایه گذاری در تحقیقات و آموزش افزایش یابد. اگر این ضعف ها در طول برنامه های پنجم و ششم توسعه برطرف شوند، می توان انتظار داشت که ایران در سال 1404 به مقام اولی منطقه دست یابد.